อนุทินที่ 1

แบบฝึกหัด

คำสั่ง หลังจากนักศึกษาได้ศึกษาบทเรียนนี้แล้ว จงตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง                    

1.ท่านคิดว่าทำไมมนุษย์เราต้องมีกฎหมายหากไม่มีจะเป็นอย่างไร

           ตอบ มนุษย์เราจำเป็นต้องมีกฎหมายเพื่อเป็นแนวทางหรือกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่เป็นแบบแผนเพื่อควบคุมควบความประพฤติสมาชิกในสังคมรวมทั้งเพื่อรักษาความเป็นระเบียบเรียบร้อยในสังคมหากไม่มีกฎหมายสังคมก็จะวุ้นวายไม่มีความสงบสุข

2.ท่านคิดว่าสังคมปัจจุบันจะอยู่ได้หรือไม่หากไม่มีกฎหมายและจะเป็นอย่างไร

ตอบ อยู่ไม่ได้ถ้าสังคมปัจจุบันไม่มีกฎหมายจะมีแต่ความวุ้นวายไม่มีความสงบสุขหาข้อยุติได้

3. ท่านมีความรู้ความเข้าเกี่ยวกับกฎหมายในประเด็นต่อไปนี้

ก. ความหมาย

 ตอบ ความหมายของกฎหมายคือ กฎเกณฑ์ที่กำหนดความประพฤติของบุคคลให้ต้องปฏิบัติตามหรือควรจะปฏิบัติตาม มิฉะนั้นจะได้รับผลร้ายหรือไม่ได้ผลดีที่เป็นสภาพบังคับโดยเจ้าหน้าที่ในระบบกฎหมาย

ข. ลักษณะหรือองค์ประกอบของกฎหมาย

ตอบ ลักษณะหรือองค์ประกอบของกฎหมาย หากนามาพิจารณาพอที่กำหนดเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของกฎหมายที่สำคัญคือ ประชาชนที่อยู่ร่วมกันในอาณาเขตเดียวกัน และมีอำนาจอธิปไตยเป็นของตนเอง

1. เป็นคาสั่งหรือข้อบังคับที่เกิดจากรัฎฐาธิปไตย์ที่องค์กรหรือคณะบุคคลที่มีอำนาจสูงสุดอาทิ รัฐสภาฝ่ายนิติบัญญัติ หัวหน้าคณะปฏิวัติ กษัตริย์ในระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ สามารถใช้อำนาจบัญญัติกฎหมายได้

2. มีลักษณะเป็นคาสั่งข้อบังคับ อันมิใช่คาวิงวอน ประกาศ หรือแถลงการณ์ อาทิ ประกาศของกระทรวงศึกษาธิการ คาแถลงการณ์ของคณะสงฆ์ ให้ถือเป็นแนวปฏิบัติมิใช่กฎหมาย สาหรับคาสั่งข้อบังคับที่เป็นกฎหมาย

3. ใช้บังคับกับคนทุกคนในรัฐอย่างเสมอภาค เพื่อให้ทุกคนเกรงกลัวและถือปฏิบัติสังคมจะสงบสุข

4. มีสภาพบังคับ ซึ่งบุคคลจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะการกระทาและการงดเว้นการกระทาตามกฎหมายนั้น ๆ กำหนด หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฝ่าฝืนอาจถูกลงโทษหรือไม่ก็ได้ และสภาพบังคับในทางอาญาคือ โทษที่บุคคลผู้ที่กระทาผิดจะต้องได้รับโทษ

ค. ที่มาของกฎหมาย

ตอบ ที่มาของกฎหมาย มีตาราบางแห่งใช้ว่าบ่อเกิดของกฎหมาย หรืออาจกล่าวได้ว่าเป็นรูปแบบที่กฎหมายแสดงออกมา สาหรับที่มาของกฎหมายในแต่ละประเทศมีที่มาแตกต่างกัน ส่วนของประเทศไทย พอที่จะสรุปได้ 5 ลักษณะดังนี้

1.             บทบัญญัติแห่งกฎหมาย เป็นกฎหมายลักษณ์อักษร

2.             จารีตประเพณี เป็นแบบอย่างที่ประชาชนนิยมปฏิบัติตามกันมานาน หากนาไปบัญญัติเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรแล้วย่อมมีสภาพไปเป็นกฎหมาย

3.             ศาสนา เป็นข้อห้ามและข้อปฏิบัติที่ดีของทุก ๆ ศาสนาสอนให้เป็นคนดี

4.             คาพิพากษาของศาลหรือหลักบรรทัดฐานของคาพิพากษา ซึ่งคาพิพากษาของศาลชั้นสูงเป็นแนวทางที่ศาลชั้นต้นต้องนาไปถือปฏิบัติในการตัดสินคดี

5. ความเห็นของนักนิติศาสตร์ เป็นการแสดงความคิดเห็นของว่าสมควรที่จะออกกฎหมายอย่างนั้น สมควรหรือไม

 ง. ประเภทของกฎหมาย

ตอบ ได้มีนักวิชาการแบ่งประเภทของกฎหมายไว้หลากหลาย ขึ้นอยู่กับหลักเกณฑ์ในการแบ่งของแต่ละท่าน การแบ่งประเภทกฎหมายที่จะนาไปใช้นั้นมีรูปแบบและลักษณะที่แตกต่างกัน

       1. กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษรและไม่เป็นลายลักษณ์อักษร

2.กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา และกฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง

3. กฎหมายสารบัญญัติ และกฎหมายวิธีสบัญญัติ

4. กฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชน

4. ท่านมีความคิดเห็นอย่างไร ว่า ทำไมทุกประเทศจำเป็นต้องมีกฎหมาย จงอธิบาย

ตอบ  ประเทศทุกประเทศจำเป็นต้องมีกฎหมายถ้าหากไม่มีกฎหมายประเทศชาติก็จะวุ้นวายไม่ว่าจะเป็นชาติใดล้วนแต่จำเป็นต้องมีกฎหมายเพื่อให้ประเทศมีความเป็นระเบียบเรียบร้อยเพื่อไม่ให้เกิดความวุ้นวาย

5.สภาพบังคับในทางกฎหมายท่านมีความเข้าใจอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ กฎหมายที่บุคคลจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะการกระทำและการงดเว้นการกระทำตามกฎหมายนั้น ๆ กำหนด หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฝ่าฝืนอาจถูกลงโทษหรือไม่ก็ได้ เช่น ถูกปรับ จำคุก ประหารชีวิต เป็นต้น

6.สภาพบังคับกฎหมายในอาญาและทางแพ่ง มีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร

 ตอบ  กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 18 วรรคแรก บัญญัติโทษทางอาญา เช่น การประหารชีวิต จาคุก กักขัง ปรับ หรือริบทรัพย์สิน สภาพบังคับทางอาญาจึงเป็นโทษอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่าง ใช้ลงโทษกับผู้กระทาผิดทางอาญา

                กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง ได้บัญญัติถึงสภาพบังคับลักษณะต่าง ๆ กันไว้สาหรับลงโทษผู้ที่ฝ่าฝืนหรือไม่กระทาตามที่กฎหมายบัญญัติไว้ เช่น การกำหนดให้เป็น โมฆะกรรมหรือโมฆียกรรม การบังคับให้ชาระหนี้ การให้ชดใช้ค่าเสียหาย หรือการที่กฎหมายบังคับให้ทาอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อความเป็นธรรม

                อนึ่งสาหรับสภาพบังคับทั้งทางอาญาและทางแพ่งควบคู่กันไปก็ได้ เช่น กฎหมายที่ดินพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค และพระราชบัญญัติการล้มละลาย อีกทั้งยังมีสภาพบังคับทางปกครองอีก ตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง

 7.ระบบกฎหมายเป็นอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ ระบบของกฎหมายมี 2 ระบบ

1.             ระบบซีวิลลอร์ (Civil Law System) หรือระบบลายลักษณ์อักษร

2.             ระบบคอมมอนลอว์ (Common Law System)                                     

8.ประเภทของกฎหมายมีหลักการแบ่งอย่างไรบ้าง มีกี่ประเภท แต่ละประเภทประกอบด้วยอะไรบ้าง ยกตัวอย่างอธิบาย

ตอบ  แบ่งโดยแหล่งกำเนิด อาจแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้

                ก. กฎหมายภายใน มีดังนี้

                                1. กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษรและไม่เป็นลายลักษณ์อักษร

                                2. กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา และกฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง

                                3. กฎหมายสารบัญญัติ และกฎหมายวิธีสบัญญัติ 

                                4. กฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชน

                ข. กฎหมายภายนอก มีดังนี้

                                1. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง

                                2. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล

                                3. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีอาญา

9.ท่านเข้าใจถึงคำว่าศักดิ์ของกฎหมายคืออะไร มีการแบ่งอย่างไร

ตอบ คาว่า “ศักดิ์ของกฎหมาย” พอที่จะสรุปได้ว่า “เป็นการจัดลาดับแห่งค่าบังคับของกฎหมายหรืออาจกล่าวได้ว่าอาศัยอำนาจขององค์กรที่ใช้อำนาจจากองค์กรที่แตกต่างกัน”

1.             รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

2.              พระราชบัญญัติและประมวลกฎหมาย

3.             พระราชกำหนด

4.             ประกาศพระบรมราชโองการ

5.             พระราชกฤษฎีกา

6.             กฎกระทรวง

7.             ข้อบัญญัติจังหวัด

8.             เทศบัญญัติ

9.             ข้อบังคับองค์การบริหารส่วนตำบล

10. เหตุการณ์ เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2555 มีเหตุการณ์ชุมนุมของประชาชน ณ ลานพระบรมรูปทรงม้า และประชาชนได้ประกาศว่าจะมีการประชุมอย่างสงบ แต่ปรากฏว่า รัฐบาลประกาศ

เป็นเขตพื้นที่ห้ามชุมนุม และขัดขว้างไม่ให้ประชาชนชุมนุมอย่างสงบ ลงมือทำร้ายร่างกายประชาชน ในฐานะท่านเรียนวิชานี้ท่านจะอธิบายบอกเหตุผลว่า รัฐบาลกระทำผิดหรือถูก

ตอบ  ถ้ากรณีในพื้นที่ดังกล่าวได้มีการประกาศ พรบ.ความมั่นคง และเป็นพื้นที่สาธารณะที่ประชาชนส่วนใหญ่ใช้  และมีการชุมนุมเกิดในพื้นที่ดังกล่าวโดยสงบ ปราศจากอาวุธ  และทางรัฐบาลมีการสลายการชุมนุมนั้นเป็นการกระทำที่ขัดต่อกฎหมาย เพราะเนื่องจากกฎหมายรัฐธรรมนูญ พ.ศ.๒๕๕๐ ได้ให้อำนาจประชาชนในการชุมชุนโดยปราศจากอาวุธ 

 

11.ท่านมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ คำว่า กฎหมายการศึกษาอย่างไร จงอธิบาย

 ตอบกฎหมายการศึกษาคือ บทบัญญัติตามรัฐธรรมนูญที่เกี่ยวข้องกับกฎหรือคาสั่งหรือข้อบังคับของรัฐทีเกี่ยวข้องกับการศึกษาที่สถาบันหน่วยงานผู้มีอำนาจ ได้ตราขึ้นและมีผลบังคับใช้

12. ในฐานะที่นักศึกษาจะต้องเรียนวิชานี้ ถ้าเราไม่ศึกษากฎหมายการศึกษาท่านคิดว่า เมื่อท่านไป

ประกอบอาชีพครู จะมีผลกระทบต่อท่านอย่างไรบ้าง

ตอบ  กฎหมายการศึกษาเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนาคน ถ้าไม่มีความรู้เกี่ยวกับกฎหมายการศึกษา จะทำให้เราไม่รู้กฎเกณฑ์ หรือข้อกำหนดที่ถูกต้องในการให้การศึกษาแก่เยาวชน และเมื่อกระทำผิดในทางที่ไม่ถูกต้องอาจถูกผู้ปกครองหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องฟ้องร้องได้